Nesi Meşhur: Diyarbakır

Diyarbakır Ulu Cami

Diyarbakır’ın tarihi yerleri denince akla ilk olarak Ulu Camii geliyor. Anadolu’daki en eski camilerden biri olan Diyarbakır Ulu Cami’nin tarihi 639 yılına dayanıyor. Cami, o vakte kadar Mar-Toma Kilisesi olarak anılıyormuş ve Hristiyanların ibadetine açıkmış. Müslümanların bölgeye hâkim olmasıyla kilise de camiye çevrilmiş ve o gün bugündür cami olarak kullanılıyor. İslam âleminin 5. Harem-i Şerif’i kabul edilen Diyarbakır Ulu Cami, ünlü Şam Emeviye Camii’nin Anadolu’ya yansıması olarak yorumlanıyor. Kara taş kullanılarak inşa edilen Ulu Cami’de Hanefiler ve Şafiler için ayrı bölümler ve Mesudiye ile Zinciriye adlı iki ayrı medrese bulunuyor. Yolunuz şehre düşerse Diyarbakır tarihi için önemi büyük olan Ulu Cami’yi görmeden dönmeyin. 

Diyarbakır Surları 

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları, Çin Seddi’nden sonra dünyanın en uzun duvarı olma özelliğine sahip. Uzunluğu 5 kilometreyi bulan surlar, Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasında en eski olanlardan biri. Milattan önce 4000’lerde, dönemin yerli halkı tarafından inşa edildiği tahmin edilen Diyarbakır Surları’nın Bizans İmparatorluğu döneminde onarıldığı biliniyor. Tarih boyu Diyarbakır’da yerleşik yaşamış tüm toplumların motifleriyle iz bıraktığı surlar, 2015’ten bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunuyor. Diyarbakır tarihi ve kültürüne ışık tutan surlarda kitabeleri bulunan devletler arasında Roma, Bizans, Büyük Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı Devleti de yer alıyor. 

Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı 

Zerzevan Kalesi UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunuyor. Diyarbakır’ın tarihi yerleri içinde en gizemli yapılardan biri olan kale, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki son garnizonu olarak anılıyor. Yakın zamanda yapılan kazılarda, kaledeki Mithras Tapınağı’nda keşfedilen yeni yollar, dünyanın ilgisini cezbetmeye devam ediyor. Mithras, Roma’da bir gizem dininin adı ve Mithras Tapınağı’nda da büyük bir gizlilikle dini ayinlerin yapıldığı biliniyor. 1200 metrelik surlarla çevrili yerleşimde yönetim binası, kilise, cephanelik gibi yapılara ait kalıntılar da var. 

Türkiye’deki Tek Peygamber Mezarlığı Diyarbakır’da

Diyarbakır kent merkezine 52 km mesafedeki Eğil ilçesinde Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen Zülkifl ve Elyesa peygamberlerin kabirleri bulunuyor. Zengin Diyarbakır tarihi ve kültürüne ışık tutan kabirlerin bulunduğu Ziyaret Tepe, yerli ve yabancı gezginlerin şehirdeki uğrak noktalarından biri. 

Hz. Süleyman Camii ve 27 Sahabe Türbesi

Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasında tartışmasız bir öneme sahip bir diğer durak, Hz. Süleyman Cami. Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından 1155-1160 yılları arasında inşa ettirilen caminin en önemli özelliği, Hz. Ömer döneminde gerçekleşen Diyarbakır’ın fethinin buradan başlamış olması. Bugün hâlâ sıklıkla ziyaret edilen Hz. Süleyman Camii, eşsiz Diyarbakır tarihi ve kültürünün fenomen yapılarından biri ve mutlaka ziyaret edilmeli. 

Malabadi Köprüsü

Artuklu Beyliği’nden kalma bir yapı olan Malabadi Köprüsü, 40,86 m’lik ana kemeri ile dünyanın en geniş kemerli taş köprüsü olma özelliğini taşıyor. Diyarbakır’ın tarihi yerleri arasındaki köprü, popüler kültürde de iz bırakmış; 1975’te dönemin ünlü isimlerinden müzisyen Selçuk Alagöz, Malabadi Köprüsü adlı şarkıyla büyük sükse yapmış, şarkı dillere düşmüş. 1147 yılında Timurtaş Bin-i İlgazi tarafından yaptırılan Malabadi Köprüsü, pek çok otorite tarafından dönemin şartlarına göre bir mühendislik harikası olarak kabul ediliyor. 

On Gözlü Köprü (Dicle Köprüsü)

On Gözlü Köprü olarak anılan Dicle Köprüsü, meşhur Dicle Nehri’nin iki yakasını bir araya getiriyor. Diyarbakır’ın meşhur yerleri arasında en bilinenlerden biri olan köprünün 1064-65 yıllarında Ubeyd adlı bir mimar tarafından inşa edildiği ya da daha önce farklı bir mimar tarafından inşa edilerek Ubeyd tarafından onarıldığı sanılıyor. Köprünün bir cephesinde benzerlerine Artuklu ve Selçuklu yapılarında da rastlanan aslan kabartması göze çarpıyor. Yolunuz Diyarbakır’a düşerse On Gözlü Köprü’den geçmeyi ihmal etmeyin.

Diyabakır’ın Meşhur Yemekleri

Ciğer Kebabı

Diyarbakır’ın meşhur yemekleri arasında ilk sırayı ciğer kebabına verebiliriz. Görece şaşırtıcı olabilir; ancak ciğer kebabı Diyarbakır’da sabah kahvaltılarında bile tüketilen, sofraların vazgeçilmez bir parçası. 

Meyan Şerbeti

2019’da haber ajanslarının geçtiği bilgiye göre Diyarbakır’da günde tam 5000 litre meyan şerbeti tüketiliyor. Yaz mevsiminde ve Ramazan aylarında tüketimi artan bu tatlı içecek, meyan kökünden elde ediliyor.

Diyarbakır Burma Kadayıfı

Tescilli bir Diyarbakır lezzeti olan Diyarbakır Burma Kadayıfı’nın yapımının pek de kolay olmadığı söylenebilir. Ustalık gerektiren ve babadan oğula, ustadan çırağa aktarılan bilgilerle bugüne gelen Diyarbakır Burma Kadayıfı yapılırken hamurun yanında ceviz veya Antep fıstığı ile sade yağ kullanılıyor. Kadayıf, fenomen turuncu rengini üzüm pekmezinden alıyor. 

Topraktan Gelen: Diyarbakır Karpuzu

Diyarbakır’ın iriliğiyle meşhur karpuzu da tescilli. Diyarbakır karpuzları arasında en iri olan Sürme karpuz, bugün hâlâ yetiştirilen tek tür. Ortalama 20-30 kilo ağırlığındaki bu dev karpuzlar kuyu karpuzculuğu usulüyle yetiştirildiğinde ağırlıkları 75 kiloya kadar varabiliyor. Tadına bakmadan dönmeyin deriz. ☺

Diyarbakır’ın Doğal Güzellikleri

Dicle Nehri

Türkiye’den doğup diğer üç havza ülkesini; Irak, Suriye ve İran’ı da aşarak Basra Körfezi’ne dökülen Dicle Nehri, Fırat ile birlikte Mezopotamya topraklarını ortaya çıkaran iki nehirden biri. Diyarbakır’ın meşhur yerleri denince belki de akla gelen ilk doğal güzellik olan Dicle Nehri, Orta Doğu’ya hayat veriyor. Akış hızı yüksek ve rejimi oldukça düzensiz olan Dicle Nehri, 1900 km’lik uzunluğuyla dünyanın en uzun nehirlerinden ve bir Diyarbakır ziyaretinde mutlaka görülmeye değer.

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri

Diyarbakır’ın tarihi surları ile hemen altındaki vadiyi kaplayan Hevsel Bahçeleri, 2015’te UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girdi. Diyarbakır Kalesi, Surları, Burçları ve Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır tarihi boyunca bölgede hüküm süren medeniyetlerin izini taşıyan özgün kültür varlıkları. Diyarbakır’dan yolunuzu bu bölgeye düşürmeden dönmeyin deriz.

Diyarbakır Kültürü, El Sanatları

Diyarbakır Kültür ve Karpuz Festivali

Eylül ayında gerçekleşen Diyarbakır Kültür ve Karpuz festivali her yıl renkli görüntülere eğlenceli anlara sahne oluyor. Diyarbakır’ın sembolü olan ve Sürme, Pembe ve Ferik olarak anılan dev Diyarbakır karpuzları arasında yarışma ve etkinlikler düzenleniyor.

Sipahiler Çarşısı 

Bir Diyarbakır tatilinde mutlaka uğramanız gereken yerlerden biri de Sipahiler Çarşısı. Özellikle dokuma ürünleriyle uzun yıllar kentin en hareketli ticari merkezlerinden biri olan Sipahiler Çarşısı, bugün gezginlerin “Diyarbakır’da görülecek yerler” listelerinin ilk sıralarında yer alıyor. 

Bakır ve Kehribar İşçiliği

Diyarbakır tarihi içinde yer tutan bakırcılık, şehirde oldukça yaygın. Türkiye’deki tek kadın bakır ustası Rojda Akar da Diyarbakır’da yaşıyor. Bakır ve kehribarın en iyi örneklerini görmek için Sur ilçesindeki Tarihî Bakırcılar Çarşısı’nı ziyaret edebilirsiniz.

Kaynak: blog.turkishairlines.com