Sigarayı bırakırken profesyonel destek alınmalı
Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD) Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Dilek Toprak, sigarayı bırakırken çok az kişinin profesyonel destek aldığını belirtti.
Sigarayı yardımsız bırakma girişimlerinin başarı oranının düşük olmasının temelinde, tütün bağımlılığının psikolojik, davranışsal ve fiziksel etkileriyle başa çıkma zorluğu bulunuyor. Yardım almadan sigara bırakma girişimlerin tekrar başlama riskini artırıyor.
Sigara bırakma yöntemleri konusunda bazen kafa karıştırıcı, bilimsel olarak henüz kanıtlanmamış ve evrensel kabul görmemiş yöntemlerin gündeme geliyor.
Özellikle sanal ortamda yalan yanlış birçok tedavi yöntemleri görülüyor. Biz daima bilimden ayrılmamak gerekiyor. Bu konuda hemen her ilde sigara bırakma poliklinikleri var ve buralarda Sağlık Bakanlığı’ndan sertifika almış yetkili hekimlerimiz çalışıyor. Hekim kontrolünde ve uygun tedavi yöntemleri kullanılan hastalarda sigara bırakma başarımız daha da artmakta ve kalıcı oluyor. İlaç konusunda da devletin büyük desteği var. Sigarayı bırakmak isteyenler bulundukları ilde kendilerine en yakın sigarayı bırakma polikliniğini veya 182’yi arayarak randevu alabiliyorlar.
Sigarayı bırakıp da yeniden başlamada bazı kişilerin riski daha fazla. Bu kişiler hekim tarafından daha yakından izlenmesi gerekiyor. Tekrar içmeye başlamanın önlenmesinde en önemli faktör sıkı takip ve çevre desteği. Dikkatli takip edilmesi gereken risk grupları ise sağlık bilinci daha az olanlar, eğitim düzeyi daha düşük olanlar, sigara içme miktarı fazla olanlar, alkol kullananlar, aile veya arkadaş çevresinde sigara içenlerin olması, bırakma motivasyonu ve öz güveni az olan bireyler şeklinde sıralanabiliyor. Ayrıca tedavi metodunun yanlış seçilmesi ve takip edilmemesi de bu riski artıran faktörlerden.
Hastalara bu risk faktörleri ile karşılaştığında nasıl baş edeceğini öğretmek gerekiyor. Özellikle aile ve hekim desteği çok önemli. Kişiye öğüt vermek yerine motivasyonunu arttırmak, tekrar bırakabileceği konusunda cesaretlendirmek gerekiyor. Ayrıca rahatlama egzersizleri, daha sık kontrole gitme ile hastanın ilaçlarını hekiminin önerdiği dozda almaya devam etmesi, hastanın eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi konuları da önemli faktörlerdir. İçme isteği geldiğinde ortam değiştirmek, yürüyüş, egzersiz, diş fırçalama, nefes egzersizleri o anda kişiyi rahatlatabiliyor.
Sigarayı bıraktıktan sonra ilk etki kalp atış hızında görülüyor. Yaklaşık 20 dakika sonra kalp atış hızı düşüyor, 12 saat sonra sigaradumanından kaynaklanan zehirli karbonmonoksit kan dolaşımınızdan temizlenir ve ciğerlerinizin daha iyi çalışmasını sağlıyor. Sigarayı bıraktıktan 2 saat sonra nikotin vücudunuzu terk etmeye başlıyor. 48 saat sonra, kandaki nikotin düzeyi azalıyor, tat ve koku duyusu artıyor, yemeklerin lezzetini almaya başlanıyor. Mide ülserli hastaların şikayetleri azalıyor. Kalp krizi riski azalmaya başlıyor ve süreç ilerledikçe bu risk düşüyor. Nefes alma rahatlıyor, 1-9 hafta sonra öksürme ve nefes darlığı şikayetleri azalıyor. 10 yıl sonra akciğer kanseri riski sigara içen birinin yarısı kadar oluyor. Ağız, gırtlak, yemek borusu, böbrek, mesane ve pankreas kanseri riski azalıyor. 15 yılda kalp krizi geçirme riskiniz sigara içmeyenlerle aynı oluyor, Sigarayı bıraktığında kendi sağlığına bu kadar katkı sağlarken, aynı evde yaşayan ve pasif içici konumunda olanların sağlığına da artık zarar verilmiyor. Evdeki kötü koku gidiyor, her ay ortalama 300-400 lira olan sigara masrafı aile harcamaları için kullanılabiliyor.
AA